Bedelli ekonomisi

Yaklaşık 5 milyon kişinin beklediği, ancak yaş sınırı sebebiyle 1,3 milyon civarında gencin yararlanacağı bedelli askerlikle ilgili düzenleme hazırlandı. Önümüzdeki hafta Meclis Genel Kurulunda görüşülerek yasalaşması beklenen yeni bedelli askerlik yasasından 25 yaş ve üstü dileyen kişiler yararlanacak. 28 gün fiili askerlik şartı konulan düzenlemeden yararlanmak isteyenler 15 bin lira ödeme yapacak. Bedelli askerlik yapmak isteyenler 15 bin liralık tutarı karşılamak için arayışa girdi. Arabasını, motosikletini ve hatta evini satılığa çıkaranlar, bu tür satışlarda aracılık eden sitelerde ilan patlamasına yol açarken, kredi almak isteyenler de bankaların kapısını çalmaya, en uygun kredinin hangisi tarafından verildiğini öğrenme çalışmasına başladı. Bankaların ‘İhtiyaç Kredisi’ adı altında verdiği bu finansman çeşidinde 12 aydan 48 aya kadar vade uygulanırken, aylık faizler yüzde 1,67’den yüzde 2,09’a kadar yükselebiliyor.

EN UCUZ TAKSİT 489 LİRA
Bankaların 15 bin liraya uyguladığı faizler ve aylık taksitleri de hesapladık. Buna göre 15 bin lira kredi alan bir kişi, 12 ay vadede ödemek isterse, Halk Bankasında aylık yüzde 1,75 faiz ve 1427 lira aylık geri ödeme tutarıyla toplamda 17 bin 125 lira geri ödeme yapacak. Aynı kişi QNB’den aynı vadeyle kredi aldığında aylık taksit tutarı 1431, toplam ödemesi 17 bin 175 lira olacak.
Vade 48 aya çıktığında Ziraat Bankası yüzde 1,67 faiz oranı, aylık 489 lira ödeme ile toplamda 23 bin 492 lira ödeme yapmak zorunda olacak. Halk Bankasından emekli maaşı alan bir yakını olanlar, krediyi ona çektirirse aylık taksitleri 489 liraya, toplam ödemesi 23 bin 263 liraya düşebilecek. Özel sektör çalışanlarına aynı banka 1,75 faiz ve aylık 499 lira taksitle 48 ay vadeli kredi kullandırabiliyor.

Devletin kasasına 20 milyar TL girecek
Ak Parti Grup Başkanvekili Mehmet Muş’un açıklamasına göre düzenleme 31 Aralık 1993’ten önce doğan 1 milyon 324 bin kişiyi ilgilendiriyor. Bedelli askerlik uygulamasına yönelik başvurularda yaş sınırının düşük olması sebebiyle daha yüksek başvuru bekleniyor. Kapsama girenlerin tümünün bedelli askerlikten yararlanması hâlinde devletin kasasına 19 milyar 860 milyon lira girecek. Düzenlemeye 500 bin kişinin başvurması hâlinde katkı 7,5 milyar lira, 300 bin kişinin başvurması hâlinde ise 4,5 milyar lira olacak. Düzenlemeden gelecek gelirle savunma sanayii desteklenecek.
2011’deki bedelli askerlik uygulamasında yükümlü sayısı 323 bin 365 iken bunlardan 70 bin 120’si başvurmuş, 30 yaşından gün alanlar 30 bin karşılığında yararlanmış ve 2 milyar 103 milyon 600 bin lira gelir sağlanmıştı. Elde edilen gelir şehit yakınları, gaziler ve yardımlarda kullanılmıştı. 2014’teki bedelli uygulamasından 203 bin 905 kişi yararlanmış, 28 yaşından gün alanlar 18 bin lira karşılığı yararlanarak 3 milyar 671 milyon 100 bin lira gelir bırakmıştı.

Otomobilini, çakmağını ekran kartını satan var

Bedelli askerliğin kesinleşmesinden sonra piyasada başlayan hareketlilik, ‘satılık’ ilanlarını artırdı. Satılık eşyalar arasında akla gelebilecek birçok şey var. e-Ticaret sitelerine ilan verenler, “Bedelli askerlik için acil satılık”, “Severek kullandığım arabamı bedelli askerlik için satıyorum”, “Dün araba aldım, bedelli çıktı, bugün satıyorum”, “Bedelli çıktı, bu fiyata koşan alır”, “Bedelli askerlik için fiyat düştü” gibi başlıklara rastlanıyor. Varlıklarını nakde çevirmek isteyenlerden 60 yıllık çakmağı, son model bilgisayarı, ekran kartını satışa çıkaranlar da var.
Bankaların ise bugünkü ihtiyaç kredilerinden daha avantajlı, masrafsız ve daha düşük faizli kredi uygulaması bekleniyor. Son olarak 2014’te çıkan bedelli askerlik uygulamasında ev, dükkan, yazlık gibi gayrimenkulünü satanlar da olmuştu. Hâlihazırda 570 bin 422 yoklama kaçağı, 5 bin 772 firari, 56 bin 947 bakaya, 2 milyon 930 bin tecilli, 1 milyon 885 bin de öğrencilik nedeniyle tecilli olan kişi bulunuyor.

Bankalara göre 15 bin lira kredi

QNB Finansbank 1,79 75 503,87 24.260,76
İş Bankası 1,80 75 505,08 24.318,84
ING Bank 1,94 75 522,23 25.142,04
TEB 1,95 0,00 523,47 25.126,56
Akbank 2,07 75 538,42 25.919,16
Garanti 2,09 78,75 540,93 26.043,39
Ziraat 1,67 0,00 489 23.492,64
Halkbank 1,75 0.00 499,03 23.953,52